Gedragsverslavingen zijn steeds vaker gediagnosticeerde stoornissen in onze samenleving. Ze zijn net zo schadelijk en gevaarlijk als verslavingen aan psychoactieve stoffen. Het is daarom de moeite waard om er meer over te leren om de risico’s te kunnen identificeren en het ontstaan en de ontwikkeling van gedragsverslavingen te voorkomen.
Wat zijn gedragsverslavingen? Definitie van de term
Gedragsverslavingen zijn stoornissen waarbij er sprake is van een steeds sterkere en aanhoudende focus op een bepaald gedrag dat tijdelijk plezier en opluchting brengt. Ze komen meestal voor in de vorm van obsessies, dwanghandelingen of diepe verslavingen. Soms verliest een gedragsverslaafde de controle over zijn gedrag en is hij niet in staat om het gedrag op te geven, zelfs als het gedrag zelf schadelijk is.
Hoe werken gedragsverslavingen?
Gedragsverslavingen werken op een vergelijkbare manier als verslavingen aan psychoactieve stoffen. De persoon die verslaafd is aan een gedraging zoekt daarin een ontsnapping aan alledaagse problemen, een gevoel van veiligheid en vooral tijdelijk plezier. Het uitvoeren van het verslavende gedrag verhoogt het niveau van endorfine (gelukshormonen) in de hersenen, wat op korte termijn tijdelijke opluchting en voldoening geeft. Na verloop van tijd merkt de gedragsverslaafde echter dat het steeds moeilijker wordt om aan zijn of haar behoeften te voldoen.
Gedragsverslavingen – voorbeelden
Gedragsverslavingen kunnen vele vormen aannemen, afhankelijk van de persoon en zijn of haar omgeving. Enkele van de bekendste gedragsverslavingen zijn gokken, shopaholisme, seksaholisme, overmatig gebruik van sociale media, etaleren en zelfs lichaamsbeweging.
Gokken is een verslaving die gepaard gaat met veelvuldig en overmatig gokken of wedden. Gokverslaafden verliezen de controle over hun gedrag en zijn niet in staat om het gokken op te geven, zelfs niet als het schadelijk wordt. Shopaholisme is een shopverslaving waarbij men vaak en overmatig dingen koopt die men eigenlijk niet nodig heeft, wat vaak leidt tot financiële problemen. Seksverslaving is een verslaving waarbij men overmatig en vaak seks heeft of seksuele avontuurtjes zoekt.
Gedragsverslavingen vs. verslavingen aan psychoactieve stoffen
Gedragsverslavingen en verslavingen aan psychoactieve stoffen verschillen op veel manieren. Iemand met een verslaving aan psychoactieve stoffen kan bijvoorbeeld een lichamelijke behoefte voelen om de stof te gebruiken, terwijl iemand met een gedragsverslaving geen lichamelijke symptomen voelt. Een verslaafde aan psychoactieve stoffen kan ontwenningsverschijnselen vertonen als hij stopt met het gebruik van de stof, terwijl een gedragsverslaafde constante druk voelt om terug te keren naar het gedrag.