Hoewel psychotherapie een gespreksbehandeling is, is het niet hetzelfde als met vrienden koffie gaan drinken en elkaar in vertrouwen nemen over je problemen. In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, gaat psychotherapie niet over advies geven, troosten of zakdoekjes uitdelen. Waar gaat psychotherapie over en waar komt de effectiviteit vandaan?
Goede psychotherapie: wat betekent het?
Psychotherapie is geen tandartspraktijk, waar de patiënt meer een voorwerp van behandeling is dan een actieve deelnemer. Het is goed om te onthouden dat zelfs de beste psychotherapeut niet al het werk voor de patiënt zal doen. Dat is niet waar psychotherapie over gaat. De patiënt moet verandering in zijn leven willen, betrokkenheid tonen, anders zal de therapeut hem niet kunnen helpen, zelfs niet als hij zelf op zijn tenen staat.
Goede therapie bindt de patiënt niet aan de therapeut, maar geeft hem handvatten en een gevoel van verantwoordelijkheid voor zijn eigen leven. Psychotherapie is niet hetzelfde als koffie drinken met een collega, want de therapeut probeert vooral de patiënt te begrijpen en tot de kern van het probleem door te dringen. Hij is een onpartijdig persoon en kan de dingen objectief bekijken en onpartijdig blijven. Hij raakt niet verstrikt in emoties zoals vrienden of familie dat doen.
Taken en doelen van het therapeutisch gesprek
Het therapeutisch gesprek helpt om te beseffen waar de huidige problemen vandaan komen. Het biedt de mogelijkheid om bij repetitieve patronen en overtuigingen te komen die het leven moeilijk maken. Het stelt de patiënt in staat om na te denken over de vraag of hij deze werkelijk wil veranderen. En zo ja, in welke richting die veranderingen dan moeten gaan. Een begripvol gesprek stelt ons ook in staat om bij onze blokkades te komen.
Vaak merken we dat we terug moeten gaan naar bepaalde ervaringen en de emoties en gevoelens die daarmee gepaard gingen opnieuw moeten beleven. Deze tijdreis stelt de patiënt in staat om veranderingen in het heden aan te brengen. Zelfs gebeurtenissen die vele jaren geleden plaatsvonden, kunnen hem of haar gevangen houden, enig ongeloof in zichzelf en de eigen mogelijkheden veroorzaken, waardoor het niet mogelijk is om “verder te gaan” in een bepaalde levenssfeer.
Het therapeutische gesprek is er daarom niet op gericht om de opvattingen van de therapeut aan de patiënt op te dringen, maar is bedoeld om de patiënt te helpen zichzelf te begrijpen. Een ander belangrijk punt is de mogelijkheid om een nieuw soort relatie te ervaren, die zal helpen om dat wat verandering in de weg staat te overstijgen. Alleen begrijpen waarom we ons op een bepaalde manier gedragen is al veel, maar het is nog niet genoeg. Er moet nog steeds een goede omgeving zijn om te leren er anders mee om te gaan.
Cognitieve gedragstherapie bij de behandeling van verslaving
Cognitieve gedragstherapie is een synthese van twee eerdere therapeutische tradities: cognitieve therapie en gedragstherapie. Gedragsverslavingen daarentegen zijn een nieuwe groep psychologische verslavingen waarbij bepaalde plezierige activiteiten dwangmatig worden uitgevoerd. Het uitvoeren ervan geeft een tijdelijk gevoel van euforie en opluchting, maar resulteert in een nog sterkere behoefte om ze te herhalen. Zo wordt de vicieuze cirkel van verslaving gevoed.
Tot de meest voorkomende gedragsverslavingen behoren: shopverslaving, gokken, dwangmatig overeten, orthorexia, seksverslaving, werkverslaving, webverslaving, phonoholisme, kleptoholisme, tarnorexia, bigorexia en vele, vele andere. Bij dit soort verslavingen wordt voornamelijk gebruik gemaakt van verslavingstherapie – cognitieve gedragstherapie in combinatie met motiverende dialoog. Het doel van psychotherapie is het analyseren van de gedragingen of situaties die het gedrag in kwestie bevorderen. Schadelijke gewoonten worden dan vervangen door nieuwe (goede) gewoonten en de patiënt leert effectieve methoden om met problemen en emoties om te gaan.
Cognitieve gedragstherapie kan plaatsvinden tijdens gelijktijdige farmacotherapie, maar het is niet noodzakelijk. Alles hangt af van de mate van verslaving en de mogelijkheden van de patiënt in dat stadium van het therapeutische proces. De strijd tegen verslaving hangt voornamelijk af van de wil en motivatie van de verslaafde.
De structuur van cognitieve gedragspsychotherapie is duidelijk en transparant. Het is gericht op een specifiek doel. Aan het begin stelt de therapeut samen met de patiënt het aantal bijeenkomsten en de doelen vast. Meestal is dit type psychotherapie kortdurend. Het kan echter ook gecombineerd worden met het Gestaltmodel. Dit is een humanistische school van therapeutische hulpverlening, die erop gericht is het menselijk bewustzijn te verruimen.
Waar is het Gestaltmodel van psychotherapie op gebaseerd?
Volgens de stroming van de Gestalttherapie is de basisbron van iemands problemen de onbevredigde behoeften in de kindertijd (speciale rol: liefde, acceptatie, veiligheid en respect). In therapie op basis van dit model zijn de concepten van figuur, die gedurende ons leven ontstaat, homeostase en energieblokkades belangrijk. Van groot belang hierbij is de cyclus van zelfregulatie en ervaring volgens Zinker (in elkaar overgaand: indruk, bewustwording, energiemobilisatie, actie, contact, verzadiging, terugtrekking).
Volgens de Gestaltpsychologie verschijnen er in de loop van ons leven verschillende soorten figuren voor ons. Het kan bijvoorbeeld honger zijn als we naar een tv-serie kijken, of het verlangen naar liefde als we eenzaam zijn, of het verlies van een geliefde. Elke keer komt er een figuur tevoorschijn uit de achtergrond van ons leven (d.w.z. de verschillende gebeurtenissen die ons overkomen). Volgens het model van Zinker moet het alle stadia doorlopen om te verdwijnen. Van de indruk (vaak onbewust) tot de terugtrekking van energie.
Sommige mensen hebben echter iets van een energetische kloof tussen de stadia van de cyclus. Helaas brengt in zo’n situatie geen baan, geen relatie, maar ook alleen zijn in eigen gezelschap – volledige voldoening.
Principes van Gestalttherapie
Gestalttherapie gaat over het werken met emoties. Deze worden beschouwd als de sleutel tot zelfbegrip en het doel van de therapie is om volwassenheid te bereiken. In deze stroming is de therapie niet bang om te experimenteren met het lichaam en kan het de vorm aannemen van psychodynamische therapie. Tijdens de sessie kan de therapeut de patiënt vragen om op te staan, te bewegen of iets aan te raken. Soms krijgen patiënten huiswerkopdrachten en hoewel tijdens de bijeenkomst alle aandacht uitgaat naar wat er in het heden gebeurt, is het cruciaal om te herkennen welke figuren zich nog niet hebben afgesloten in het leven van de patiënt.
Waarom psychotherapie?
In de haast van het leven is het gemakkelijk om onszelf te vergeten, maar de momenten waarop we onszelf zijn vergeten, laten ons onszelf niet vergeten. Ze houden ons vaak vast in het verleden en in onverklaarbare situaties, in de strik van verschillende verslavingen en afhankelijkheden, waardoor we soms niet verder kunnen en het pad van onze eigen dromen niet kunnen volgen. Therapie onder begeleiding van een gespecialiseerde psychotherapeut helpt ons onszelf en de wetten die ons gevormd hebben te begrijpen. Het helpt je om tot de problemen door te dringen en geeft je de tools in handen om door te gaan met het bestrijden van uitdagingen.
De therapeut is een emotioneel onafhankelijk persoon. Zijn of haar rol is niet om zijn of haar eigen mening op te leggen, te oordelen of advies te geven. De taak van de therapeut is om te helpen tot de kern van een bepaald probleem door te dringen en mogelijke paden aan te wijzen die de patiënt niet alleen zullen helpen een oplossing te vinden, maar ook om zichzelf te bevrijden van verschillende mentale en energetische blokkades die hem niet in staat stellen zijn eigen doelen, dromen en plannen te realiseren of die een obstakel vormen in het dagelijks leven.
Psychotherapie Gdynia: je bent niet alleen
In plaats van alleen te worstelen met je problemen, kun je kiezen voor de hulp van een gekwalificeerde therapeut die je zal ondersteunen met kennis en ervaring. Hij of zij luistert en probeert alles te begrijpen wat moeilijk, problematisch of uitdagend voor je is. Alles wat je in het kantoor van de therapeut achterlaat, zal het kantoor van de therapeut niet verlaten.
Tijdens een therapiesessie krijg je instrumenten aangereikt die je controle geven over je leven. Ze geven je weer een gevoel van verantwoordelijkheid voor je leven en, bovenal, stellen je in staat om volledig te ademen en met volle teugen van het leven te genieten. Je zult energieblokkades opheffen, misschien een moeilijke reis naar het verleden maken, die echter zal resulteren in een prachtig heden en de controle over je eigen leven terugkrijgen.
Gun jezelf de buitengewone ervaring van een therapeutisch gesprek dat je niet alleen in staat stelt om naar jezelf uit te reiken, maar je ook handvatten geeft voor de toekomst, zodat je met moed, durf en acceptatie je eigen beperkingen kunt overwinnen.