Eerste hulp in elk geval: flauwvallen, verwondingen, waterverzadiging, elektrocutie, AED

Eerste hulp kan iemands leven redden. Weet jij hoe je eerste hulp verleent aan iemand in nood? In dit artikel leer je hoe je iemand helpt nadat hij of zij is flauwgevallen, hoe je hartmassage uitvoert en hoe je het lichaam positioneert voordat medische hulp arriveert.

Basisprincipes van eerste hulp

We denken vaak dat situaties waarin we iemand eerste hulp moeten verlenen ons niet aangaan. En toch gebeuren er elke dag overal ter wereld ongelukken. Premedische eerste hulp kan iemands leven redden voordat de hulpdiensten ter plaatse zijn. Wat is eerste hulp? Het gaat om de onmiddellijke verzorging van een gewond persoon en wordt meestal gebruikt na een ongeluk, verwonding of plotselinge ziekte. De basisstappen van eerste hulp zijn

• beschermen van het leven van de gewonde persoon,
• waarnemer
• redder
• ervoor zorgen dat de plaats van het ongeval veilig is,
• pijn verlichten
• verslechtering van de toestand van het slachtoffer voorkomen.

De omvang van eerste hulp varieert en hangt af van de omstandigheden en het incident, zoals we verderop in dit artikel bespreken.

Stapsgewijs schema voor eerste hulp

De eerste essentiële stap bij een incident is hulp inroepen. Het is om verschillende redenen belangrijk om onmiddellijk de aandacht van de mensen om je heen te krijgen. Een daarvan is de kans dat iemand je kan helpen bij het toedienen van eerste hulp voordat de ambulance arriveert. Een tweede reden is om onmiddellijk een ambulance te bellen als de toestand van het slachtoffer dit vereist.

Eerste hulp schema

• Onderzoek het gebied – als je eenmaal hebt opgelet en om hulp hebt gevraagd, zorg er dan voor dat het toedienen van eerste hulp je leven niet in gevaar brengt. Het idee is om te controleren op vlammen, giftige dampen. Als het incident zich bijvoorbeeld op ijs voordoet, controleer dan of het ijs hard genoeg is om te voorkomen dat het breekt, zodat je zelf gewond kunt raken.
• Beoordeel de situatie – als het slachtoffer bij bewustzijn is, vraag dan onmiddellijk wat er is gebeurd. Het is ook noodzakelijk om informatie in te winnen over allergieën, medicatie of ziekte. Het is een goed idee om de informatie op te schrijven zodat je het aan de reddingswerkers kunt doorgeven. Bepaal vervolgens of de situatie eerste hulp vereist en als er een kleine wond is, moet deze worden schoongemaakt en verbonden.
• Beoordeel de vitale functies – als het slachtoffer niet bij bewustzijn is, controleer dan of zijn luchtweg vrij is en of hij ademt. Controleer hiervoor of de tong van het slachtoffer niet tegen de achterwand van de keel is geklapt. Beoordeel de bewustzijnstoestand van de persoon die je assisteert, dit controleer je door korte commando’s, licht schudden om te zien of ze reageren op commando’s. Controleer de ademhaling van het slachtoffer – d.w.z. beweging van de borstkas om er zeker van te zijn dat hij of zij ademt. Leun over het gezicht van de persoon die je helpt om te beoordelen of je de uitgeademde lucht kunt horen en of je de adem op je wang kunt voelen. Beslis dan of het slachtoffer in zijn huidige toestand naar een andere plaats kan worden gebracht. Als hij of zij rug-, hoofd- of nekletsel heeft, verplaats hem of haar dan niet, omdat elke beweging een verslechtering van zijn of haar toestand of zelfs verlies van leven kan betekenen. Verplaats de gewonde persoon alleen als deze actie zijn of haar gezondheid en leven niet in gevaar brengt.
• Onmiddellijke hulp – als het slachtoffer hulp nodig heeft, begin dan onmiddellijk met een reeks handelingen zoals beschreven in de bovenstaande punten, pas als je inschat dat professionele medische hulp nodig is, bel dan een ambulance nadat je het slachtoffer eerste hulp hebt geboden. Als er andere getuigen van het incident om je heen zijn, vraag dan een van hen om hulp te roepen en ga zelf verder met het verlenen van eerste hulp aan het slachtoffer.

Wat is de juiste houding om uit te voeren?

Deveilige positie is een essentiële handeling om verstikking en verslikking bij een bewusteloos persoon te voorkomen. Wanneer het slachtoffer op de rug ligt, brengt dit het risico met zich mee dat hij stikt in zijn tong, speeksel, braaksel of bloed. Door dit te doen, voorkom je dat de tong inklapt en verminder je tegelijkertijd het risico op verstikking tijdens het braken en zorg je voor een stabiele lichaamshouding. Bovendien kan zo gemakkelijker worden gecontroleerd of het slachtoffer nog ademt.

Stap voor stap veiligheidspositie

Welke stappen moeten worden genomen om het lichaam van het slachtoffer op de juiste manier in de veilige positie te brengen?

1. Als het slachtoffer een bril heeft, zet die dan af.
2. Kniel bij het slachtoffer en strek zijn benen.
3. Maak een luchtweg door het hoofd te buigen en de kaak te strekken.
4. Houd de arm van het slachtoffer die het dichtst bij je is in een rechte hoek ten opzichte van het lichaam. Buig hem dan bij de elleboog, met de handpalm naar boven.
5. Plaats de andere arm (die verder van je af is) over de borst en houd de rug van zijn hand tegen zijn wang.
6. Pak het been dat verder van je af ligt boven de knie vast en trek het omhoog, waarbij je de voet op de grond laat staan.
7. Trek vervolgens aan dit been van het slachtoffer zodat je het slachtoffer naar je toe draait.
8. Plaats het been waarmee je het slachtoffer hebt gedraaid zo dat de knie van het slachtoffer loodrecht op het lichaam staat.
9. Buig het hoofd van het slachtoffer voorzichtig naar achteren.

Je moet ook regelmatig controleren of het slachtoffer ademt en de circulatie in de onderarm controleren. Als je langer dan 30 minuten op hulp moet wachten, draai het slachtoffer dan op zijn andere zij. Dit zal de druk op de onderliggende arm wegnemen.

Hoe voer je het Heimlich manoeuvre uit?

HetHeimlich manoeuvre of Heimlich manoeuvre is een methode voor eerste hulp bij verstikking. Wanneer een vreemd voorwerp in de luchtweg terechtkomt, moet het middenrif van het slachtoffer zodanig worden samengedrukt dat het vreemde voorwerp uit het ademhalingssysteem ontsnapt. Als een volwassen en bij bewustzijn (gezond) persoon zich verslikt, is het eerste wat ze moet doen haar lichaam naar voren buigen en proberen het vreemde lichaam uit te scheiden. Je kunt haar helpen door met de palm van je hand op haar rug te slaan, tussen de schouderbladen. Als deze actie echter niet werkt of als het slachtoffer bewusteloos is, moet de Heimlich manoeuvre worden uitgevoerd. Hoe voer je het Heimlich manoeuvre correct uit?

1. Omhels het slachtoffer ter hoogte van zijn middel door achter hem te gaan staan en iets naar voren te leunen.
2. Maak een vuist met één hand en omhels met de andere hand. Druk dan zeer krachtig op het middenrif in jouw richting en lichtjes naar boven.
3. De handpalmen moeten tussen de processus alveolaris en de navel worden geplaatst.

Deze manoeuvre moet ertoe leiden dat het vreemde lichaam uit de luchtweg wordt geduwd. Het Heimlich manoeuvre kan vijf keer achter elkaar worden uitgevoerd, gevolgd door een pauze in het manoeuvre en het kloppen op de rug van het slachtoffer. Na deze handeling kan de greep opnieuw worden uitgevoerd.

Flauwvallen en black-outs: wat is het verschil?

Syncope en flauwvallen worden vaak door elkaar gebruikt, als synoniemen. Het zijn echter twee totaal verschillende aandoeningen, hoewel de een tot de ander kan leiden. Flauwvallen is een toestand van bewusteloosheid. Flauwvallen daarentegen kan zich uiten in duizeligheid, misselijkheid, koud zweet, visuele problemen, verminderd bewustzijn en verminderde spierspanning. Syncope duurt tot enkele seconden en is een kort bewustzijnsverlies. Het kan gekenmerkt worden door bleekheid van het gezicht, blauwe lippen en koud zweet. Nadat de persoon die flauwvalt op de grond is gevallen, blijft hij bewegingsloos, heeft hij een slap lichaam, koele ledematen en een zwakke pols. Bij flauwvallen volgen we de basisstappen uit de eerste alinea van het artikel Eerste hulp basisprincipes.

Flauwvallen hoe eerste hulp te verlenen

Eerste hulp bij flauwvallen moet worden uitgevoerd volgens het volgende schema:

1. Leg het slachtoffer op de rug, d.w.z. in rugligging met de benen opgetrokken boven romphoogte.
2. Als deze houding om een of andere reden niet kan worden uitgevoerd, moet de persoon die is flauwgevallen een zittende houding aannemen met gebogen hoofd en de ellebogen of handen rustend op de dijen of knieën. De bovenstaande houdingen zijn bevorderlijk voor het in evenwicht brengen van de bloeddruk.
3. Het is een goed idee om de persoon na het flauwvallen toegang te geven tot frisse lucht – zet dus een raam open als het incident in een afgesloten ruimte plaatsvond. Als het buiten is gebeurd en er een menigte toeschouwers is, vraag hen dan om een stapje terug te doen zodat het slachtoffer frisse lucht kan krijgen.
4. Een extra stap om het slachtoffer te helpen is om zijn/haar kleren los te knopen bij de nek of een sjaal of ander kledingstuk dat rond de nek klemt te verwijderen.

Flauwvallen kan verschillende oorzaken hebben, waaronder

• een plotselinge daling van de bloeddruk door een verstoring van het hartritme,
• hoge temperatuur of een benauwde kamer,
• uitdroging,
• een daling van de bloedsuikerspiegel,
• vergiftiging door stimulerende middelen, kooldioxide of vergiftiging door geur,
• extreme emotionele toestanden.

Eerste hulp bij bot- en gewrichtsletsels

Verwondingen aan botten en gewrichten omvatten breuken, ontwrichtingen en verstuikingen. Wat zijn de verschillen?

• Fractuur – is een breuk in de continuïteit van een bot. Een breuk kan worden veroorzaakt door een ongeval of trauma, maar ook door een ziekte zoals osteoporose. In het laatste geval kan een breuk ontstaan onder het gewicht van het eigen lichaam, zoals bij het veranderen van houding tijdens het tillen. Bij de soorten breuken onderscheiden we: een gesloten breuk, waarbij de gebroken botten onder de huid blijven, en een open breuk, waarbij het bot het huidweefsel doorboort.
• Ontwrichting of verstuiking – terwijl bij breuken botten betrokken zijn, worden ontwrichtingen en verstuikingen geassocieerd met gewrichtsletsels. Deze verwondingen ontstaan wanneer een gewricht in een overmatige niet-fysiologische articulatie of verdraaiing is.

Eerste hulp bij breuken

In het geval van een gesloten breuk visualiseren en immobiliseren we de plaats van de breuk en gaan we naar de traumapolikliniek/ziekenhuis als het slachtoffer geen grote mobiliteitsproblemen heeft. Anders kan het nodig zijn om medische hulp in te schakelen. Ga bij een open breuk als volgt te werk:

• visualiseer en immobiliseer het gebroken lichaamsdeel,
• breng een verband aan (bij voorkeur steriel),
• stabiliseer de plaats van de breuk,
• roep medische hulp in.

In het geval van open breuken is de meest gebruikelijke behandeling een operatie.

Eerste hulp bij een bloeding

Eenbloeding is bloedverlies veroorzaakt door ziekte of letsel. Hierdoor raken bloedvaten beschadigd. Wanneer een slagader beschadigd is, spreken we van een slagaderlijke bloeding, terwijl we bij een aderlijke bloeding spreken van een veneuze bloeding. Pre-medische eerste hulp houdt zich voornamelijk bezig met uitwendige bloedingen, omdat het stoppen van een inwendige bloeding alleen mogelijk is met gespecialiseerde ziekenhuisapparatuur. Een bloeding herkennen is niet moeilijk. Het belangrijkste symptoom is natuurlijk de afscheiding van bloed. Als het bloed helderrood is en in een pulserende stroom uit de wond stroomt, is er sprake van een slagaderlijke bloeding. Donkerrood bloed dat langzaam en gestaag uit de wond stroomt, duidt op een veneuze bloeding. In beide gevallen moet de bloeding zo snel mogelijk worden gestopt, omdat deze zelfs tot de dood van het slachtoffer kan leiden.

Een bloeding stoppen

Wanneer je een bloeding stopt, moet je eerst zorgen voor je eigen veiligheid. Door contact met bloed kun je ernstige ziekten oplopen. Draag daarom eerst wegwerphandschoenen of een plastic zak zonder gaatjes waardoor bloed kan binnendringen. Pas op dat er geen bloed in uw ogen, neus of mond komt. Als u uzelf niet kunt beschermen tegen contact met bloed, instrueer de gewonde dan hoe u het bloeden kunt stelpen door een verband aan te brengen.

Hoe stopt u het bloeden?

Als je het bloeden van het slachtoffer kunt stoppen, volg dan deze stappen:

1. Vraag het slachtoffer waar mogelijk te gaan zitten en kniel zelf naast hem of haar neer.
2. Oefen directe druk uit op het bloedende gebied met behulp van een verband of je hand. Het verband kan steriel gaas zijn, een opgerold verband, maar ook delen van je kleding, zoals opgerolde sokken of een T-shirt. Absorberende materialen zoals handdoeken stoppen het bloeden niet, maar absorberen bloed – gebruik ze dus niet.
3. Fixeer het verband met een pleister zonder de druk op de wond te verminderen. Als u het verband niet kunt of wilt aanbrengen, oefent u druk uit met de hand.
4. Als er bloed blijft stromen ondanks dat het verband is aangebracht, verbeter dan de druk en breng meer lagen verband aan. Laat de druk niet ontsnappen.
5. Vergeet niet de hulpdiensten te bellen en zet je telefoon op de luidspreker. Zo kan de centralist je instructies geven tot de ambulance arriveert.

Neusbloeding

Als er sprake is van een bloedneus, vraag het slachtoffer dan om op de grond te gaan zitten met het hoofd naar voren gebogen. Geef hem dan de opdracht om 10 minuten lang met twee vingers aan weerszijden in de neusvleugels te knijpen. Als hij antistollingsmiddelen gebruikt, moet de klem 20 minuten duren. Vertel het slachtoffer het bloed niet door te slikken maar uit te spugen. Als de persoon moeite heeft om het bloeden te stelpen, bleek wordt, erg zwak wordt of bewusteloos raakt, bel dan zeker de hulpdiensten.

Waterverzadiging – eerste hulp bij waterverzadiging

Als je getuige bent van een situatie waarbij een persoon in het water verdrinkt. Beoordeel eerst of u in staat bent om de persoon zelf te helpen – bel een reddingswerker of arts, roep hulp in. Iemand in de buurt kan je helpen om het slachtoffer te redden. Hoe kun je herkennen dat iemand in het water verdrinkt? Een drenkeling schreeuwt niet omdat hij water inslikt. Hij/zij kan daarentegen ongecoördineerde bewegingen maken met zijn/haar armen en benen en de drenkeling ligt rechtop. Als je weet dat je de drenkeling kunt helpen om hem/haar naar de kant te slepen, onthoud dan dat de drenkeling vaak erg in paniek is en de redder onder water kan trekken.

Waterverzakking – stap voor stap hulp

Het slachtoffer moet uit het water worden getrokken in een horizontale positie met het hoofd omlaag. Vervolgens moet de halswervelkolom worden vastgezet, omdat bij drenkelingen altijd een letsel aan de wervelkolom moet worden vermoed. Als de drenkeling naar de kant is gesleept, moeten de volgende stappen worden genomen:

• Controleer of het slachtoffer bij bewustzijn is.
• Zo niet, maak de luchtweg vrij zonder het hoofd achterover te kantelen en controleer de ademhaling. Als het slachtoffer niet ademt, voer dan reanimatie uit, d.w.z. 2 reddingsademhalingen en 30 borstcompressies, afwisselend uitgevoerd.
• Als het slachtoffer ademt, leg het slachtoffer dan in zijligging met het hoofd iets boven de romp.
• Roep medische hulp in en bescherm het slachtoffer tegen warmteverlies.

Secundaire en droge verdrinking

Droge verdrinking treedt op binnen een uur na het incident en wordt gekenmerkt door symptomen zoals ademhalingsproblemen, hoesten, kortademigheid, pijn op de borst, agitatie en prikkelbaarheid, zeer grote slaperigheid en vermoeidheid. Secundaire verdrinking treedt enkele tot enkele tientallen uren nadat het water in de longen is gekomen op. Daarom moet de getroffen persoon na het ongeval onder medische observatie blijven. Soms kan het nodig zijn om anti-oedeemmedicatie toe te dienen en zelfs om aangesloten te worden op een reddingsapparaat.

Eerste hulp bij een hartaanval

Bij een hartaanval is het belangrijk om onmiddellijk te reageren. Er is sprake van een hartaanval als de patiënt symptomen heeft zoals: hevige pijn op de borst die vaak uitstraalt naar de nek, linkerarm en soms de buik. Kortademigheid, bleekheid, zweten, hartkloppingen, versnelde hartslag, flauwvallen, buikpijn, misselijkheid en subfebriele toestand komen ook vaak voor. Als een patiënt een hartaanval heeft, is het eerste wat je moet doen een ambulance bellen en vervolgens de persoon in nood eerste hulp geven.

Eerste hulp bij hartaanval stap voor stap

Het slachtoffer moet in halfzittende houding worden gelegd met het bovenlichaam iets omhoog. Zijn rug moet ondersteund worden door een stabiele en comfortabele rugleuning.

• Maak vervolgens de kleding los om de ademhaling te vergemakkelijken. In dit geval kun je zijn broekriem losmaken, zijn beha losmaken, zijn stropdas verwijderen en de ramen openzetten.
• Bedek het slachtoffer met een deken om thermisch comfort te garanderen.
• Geef een persoon met een vermoedelijke hartaanval niets te drinken of te eten. Als het mogelijk is en de patiënt bij bewustzijn is, kun je hem/haar medicijnen geven om de progressie van hartnecrose te beperken en aspirine.
• Start bij een hartstilstand onmiddellijk met reanimatie totdat de ambulance arriveert. Om dit te doen, vlecht je de vingers van je handen die op elkaar liggen in het midden van je borstkas en zonder je ellebogen te buigen. Druk de borstkas samen tot 1/3 van de diepte. Voor uw veiligheid moet reanimatie worden uitgevoerd met een reddingsmasker. Wissel hartmassage af met ademhaling – 30 compressies voor 2 ademhalingen. Ga door met compressies met een snelheid van 100/min tot de ambulance arriveert.

Eerste hulp met AED

EenAED is een automatische externe defibrillator die vaak te vinden is op openbare plaatsen. Het wordt gebruikt bij een hartstilstand. Het geeft een elektrische impuls om ventrikelfibrilleren te stoppen en de normale hartactie te herstellen. Hoe gebruik je de AED?

• Zet de AED aan en luister naar de gesproken commando’s van het apparaat.
• Breng de elektroden aan op de blootgestelde borstkas (volgens het schema op de elektrodenverpakking), d.w.z. onder het rechter sleutelbeen langs de romp en onder de linker oksel langs de romp.
• Ga uit de buurt van het slachtoffer want na het aanbrengen van de elektroden vindt er een ritmeanalyse plaats, waarbij je het slachtoffer niet mag aanraken.
• Als je na de analyse de melding hoort: Electrical discharge indicated, beweeg dan weg van het slachtoffer en druk op de schokknop op het apparaat. Raak het slachtoffer niet aan tijdens de ontlading!
• Start na de ontlading onmiddellijk met reanimatie, d.w.z. hartmassage en reddingsademhaling (30 compressies: 2 ademhalingen).
• Maak de elektroden niet los, want er vindt een automatische, opeenvolgende analyse van het hartritme plaats.
• Als de melding Elektrische ontlading wordt afgeraden verschijnt, voert u opnieuw hartmassage en reddingsbeademing uit. Volg de bovenstaande regels en meldingen van het apparaat tot de volgende hartritmeanalyse en medische hulp arriveren.

Eerste hulp bij elektrocutie

Als u getuige bent van een elektrische schok, moet u extra voorzichtig zijn. De symptomen van elektrocutie zijn spierkrampen, hevige pijn en brandwonden op de huid. Welke stappen moeten worden genomen in het geval van elektrocutie?

• Raak de gewonde persoon in geen geval aan voordat u hem hebt losgekoppeld van de spanningsbron. Anders kunt u zelf een ongeluk krijgen. Koppel de zekeringen los en verwijder de stekker uit het stopcontact van het elektrische apparaat. Gebruik hiervoor een niet-geleidend voorwerp, zoals een stuk plastic of een houten stok. Gebruik in dit geval nooit gereedschap van metaal of koper.
• Zodra de geëlektrocuteerde persoon buiten bereik van elektriciteit is, controleer dan of hij bij bewustzijn is en ademt en bel een ambulance.
• Als het slachtoffer bij bewustzijn is, wacht dan rustig op de ambulance. Als hij niet reageert op vragen of pijnprikkels, maar wel ademt en je kunt letsel aan de ruggengraat uitsluiten, leg hem dan in zijligging.
• Voer bij een hartstilstand reanimatie uit.
• Als je symptomen van shock opmerkt, d.w.z. de huid van het slachtoffer is bleek, koud, hij rilt en zijn polsslag gaat tekeer, leg hem dan in de anti-shockpositie – op zijn rug met de benen omhoog.

Wettelijke basis voor eerste hulp

Eerste hulp verlenen aan een gewond persoon is niet alleen een gewetenskwestie of een morele plicht van een getuige van een incident. Eerste hulp verlenen is een wettelijke plicht. Het is duidelijk dat de plicht om hulp te verlenen bestaat wanneer dit geen risico met zich meebrengt, d.w.z. wanneer de persoon die eerste hulp verleent zelf niet in een levensbedreigende situatie verkeert. Als je bijvoorbeeld niet kunt zwemmen, gooi jezelf dan niet in het water om een drenkeling te redden, maar roep om hulp. De wet is dus van toepassing op nalatige hulp, maar niet in gevallen van verkeerde toepassing. Als de gewonde persoon overlijdt als gevolg van de opgelopen verwondingen, kan de redder niet worden gestraft voor lichamelijk letsel of het veroorzaken van de dood. In plaats daarvan kan hij of zij juridische gevolgen krijgen voor het niet verlenen van hulp. Dus als je getuige bent van een ongeluk, draai dan niet om, rij niet weg van de plek, bel de ambulance, bel voor hulp. De ambulancedienst zal je instructies geven totdat de ambulance arriveert.

Verplichting om eerste hulp te verlenen

Volgens artikel 4 van de State Emergency Medical Services Act:

“Wie een persoon of personen in een noodtoestand op het gebied van gezondheid opmerkt of getuige is van een gebeurtenis die een dergelijke toestand veroorzaakt, onderneemt naar beste vermogen en vermogen onmiddellijk stappen om de entiteiten die statutair zijn ingesteld om hulp te verlenen aan personen in een noodtoestand op het gebied van gezondheid, effectief op de hoogte te stellen.“

Dus onthoud dat eerste hulp jouw verantwoordelijkheid is – zelfs als je niet de mogelijkheid of kennis hebt om het slachtoffer de hulp te bieden die het nodig heeft, roep dan om hulp – en wees niet bang om hulp te roepen. Er kan iemand in je omgeving zijn die de nodige actie zal ondernemen om het leven van het slachtoffer te redden. Zo niet, dan kun je geconfronteerd worden met de gevolgen van artikel 162 van het Wetboek van Strafrecht:

Artikel 162 van het Wetboek van Strafrecht

“Degene die nalaat hulp te verlenen aan een persoon die zich in een situatie bevindt waarin onmiddellijk gevaar dreigt voor verlies van leven of zwaar lichamelijk letsel en die daartoe in staat is zonder zichzelf of een ander in gevaar te brengen met verlies van leven of zwaar lichamelijk letsel, wordt gestraft met een vrijheidsstraf van maximaal 3 jaar.

Geen strafbaar feit wordt gepleegd door iemand die nalaat hulp te verlenen waarvoor het noodzakelijk is medische behandeling te ondergaan, of onder omstandigheden waarin onmiddellijke hulp van een daartoe aangewezen instelling of persoon mogelijk is.“

Draai je niet om en reageer niet – je zou iemands leven kunnen redden!